گچبرگ: یک جزء ضروری در ساخت و ساز

گچبرگ یا دیوارهای پیش ساخته یک ابزار ساختمان سازی هستند که در تمامی کشورهای دنیا کاربردهای گسترده ای دارند. استفاده از این ابزار به عنوان یک گچ ساختمانی، صنعت ساخت و ساز را متحول کرده است. این ابزار پر کاربرد از یک لایه نازک گچ بین دو ورق کاغذ تشکیل شده است که در ابعاد و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شود و دارای خواص مختلفی مانند مقاومت در برابر رطوبت، آتش، صدا و حرارت است. در این مقاله، به معرفی گچبرک پرداخته و جوانب مختلف و اهمیت آن را در ساخت و ساز مدرن بررسی می کنیم.

گچبرگ چیست؟

گچ برگ با نام های مختلفی چون دیوار پیش ساخته گچی، صفحات روکش دار گچی، پانل گچی (gypsum panel)، درای وال (drywall)، تخته گچی (plasterboard)، دیوار تخته ای (wallboard)، Gypsum Board و گاهی به اشتباه با عنوان یک برند شناخته می شود.

این ابزار ساختمانی از یک هسته گچی و پوشش سلولوزی در دو طرف آن تشکیل شده است و به ساخت دیوارهایی بی‌جوش و مقاوم در فضاهای مسکونی و تجاری کمک کرده است. این تخته های گچی معمولا در در ابعاد ۱۲۰×۲۴۰ و با ضخامت‌های مختلف ۹/۵ میلیمتر و ۱۲/۵ میلیمتر ساخته می‌شود تا نیاز های مختلف سازندگان را تامین نمایند. این دیوارهای پیش ساخته گچی همراه با سازه های فلزی، خمیر مخصوص و بتونه های درزگیر در ساخت دیوارها، سقف ها و فضاهای داخلی ساختمان ها استفاده می شوند.

فرآیند تولید درای وال drywall

گام اول تولید گچ:

فرایند تولید از معدن آغاز می شود گچ از معادن استخراج شده و به کارخانه منتقل می‌شود. گچ سمنان یک ترکیب شیمیایی است که فرمول آن CaSO4.2H2O است. این ترکیب دارای آب تبلور است که باعث می‌شود گچ قابل شکل‌دهی باشد. در کارخانه، گچ خرد شده و در دمای بالا پخته می‌شود تا آب بخار شود و به صورت پودر درآید. این پودر را گچ خشک یا stucco می‌نامند و پس از فرایند های مختلف به پودر گچ سوپر دوسرنده تبدیل می شود.

این گچ به ماده اولیه گچ برگ (drywall) تبدیل می شود که همراه با افزودنی های دیگری برای ساخت درای وال استفاده می شود. این گچ فراوری شده به بردها یا تخته تبدیل می شود که بین دو لایه سلولز یا کاغذ فشرده می شوند.

گام دوم تولید کاغذ:

کاغذ مورد نیاز برای تولید از الیاف سلولزی تشکیل شده است که از چوب، ضایعات کاغذ و آب حاصل می‌شود. الیاف سلولزی با مواد شیمیایی مختلف مانند رنگ، چسب، ضدآتش و ضدآب ترکیب شده و به صورت رول‌های بزرگ تولید می‌شوند. همچنین کاغذ رنگ‌پذیر است و امکان نقاشی و تزئین روی درای وال را فراهم می‌کند. کاغذ باید دارای خصوصیات زیر باشد:

• نازک و سبک باشد تا وزن گچ بوردها را افزایش ندهد.
• الافتاده نباشد تا باعث جذب رطوبت نشود.
• قابل جوشیدن با گچ باشد تا به خوبی به آن چسبیده شود.
• دارای الیاف طولانی باشد تا قدرت کششی بالاتری داشته باشد.

کاغذ به عنوان پوشش بیرونی و محافظ گچ عمل می‌کند و گچ به عنوان ماده‌ای با خاصیت ضد حریق و عایق صوتی و حرارتی نقش دارد.

گام سوم: تولید نوار گچ برگ

برای تولید نوار گچ برگ، ابتدا گچ خشک با آب و الیاف سلولزی مخلوط شده و به صورت عجینه‌ای نرم درآید. این عجینه را slurry می‌نامند. سپس slurry را بین دو لایه کاغذ قرار داده و با استفاده از رول‌های فشاری به صورت نوار نازک فرم داده می‌شود. این نوار را continuous sheet of board core می‌نامند.

گام چهارم: خشک کردن نوار گچ برگ

نوار به طول خط خشک کن منتقل شده و در دمای حدود 250 درجه سانتی‌گراد خشک می‌شود. در این فرآیند، آب باقیمانده در عجینه بخار شده و عجینه به صورت جامد درآید. همچنین، بین لایه‌های کاغذ و عجینه پیوندهای شیمیایی برقرار شده و نوار جامد و مقاوم می‌شود.

گام پنجم: برش نوار گچ برگ

پس از خشک شدن، نوار به اندازه‌های مورد نظر برش داده می‌شود. بسته به نوع و کاربرد drywall، اندازه‌های مختلفی ممکن است داشته باشد. معمولاً، طول گچ بوردها بین 2.4 تا 3.6 متر و عرض آن‌ها بین 1.2 تا 1.5 متر است.

گام ششم: بسته‌بندی gypsum board

ورق های گچی برش داده شده به صورت دسته‌هایی از چند تایی روی هم قرار داده و با کاغذ یا فیلم پلاستیکی بسته‌بندی می‌شوند. سپس، با استفاده از جرثقیل‌ها و کامیون‌ها به انبار منتقل شده و آماده ارسال به مشتریان می‌شوند.

منشأ گچ برگ

گچ برگ به‌طور احتمالی برای اولین بار در چین تولید شده است و در سده هشتم میلادی، به طور گسترده در کشورهای اسلامی به کار رفت. منابع تاریخی نشان می‌دهند که ایرانیان از جمله اولین مصرف‌کنندگان دیوار گچی بوده‌اند.

ایرانیان از گچ برگ به‌عنوان یک ماده چندمنظوره استفاده می‌کردند. این ماده به عنوان یک ابزار برای نوشتن کتب علمی و ادبی به‌کار می‌رفت و همچنین در تزئین دیوارهای مساجد، بناهای تاریخی، و ساختمان‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت. استفاده ایرانیان از drywall در زمینه هنری و معماری نشان‌دهنده ترکیب هنر و علم در فرهنگ آنان است. این ترکیب برجسته در طراحی و زیبایی‌بخشی به ساختمان‌ها و اثرات هنری مختلف در ایران باقی مانده است.

انواع گچبرگ یا گچ بورد gypsum board

به طور کلی، گچ بوردها را می‌توان به هفت نوع تقسیم کرد:

گچ برگ ساده یا درای وال معمولی:

این نوع ورق ها شامل صفحات گچی روکش دار ساده هستند که برای دیوارهای جداکننده، پوشش دیوارهای سنتی، سقف‌های کاذب و دکوراسیون مناسب هستند.

درای وال مقاوم در برابر رطوبت:

این نوع gypsum board ها شامل صفحات گچی روکش دار هستند که با افزودن سیلیکات کلسیم و فایبر گلاس به ترکیب گچ بورد، مقاومت بالایی در برابر رطوبت و قارچ دارند. پوشش کاغذی این نوع گچ بوردها نیز با رنگ سبز شناسایی می‌شود. این نوع گچ بوردها برای دیوارهای تر در ساختمان نظیر حمام، آشپزخانه و دستشویی مناسب هستند.

گچبرگ مقاوم در برابر آتش:

این نوع گچ بوردها شامل صفحات گچی روکش دار هستند که با افزودن پرلیت و ورمیکولایت به ترکیب درای وال، تحمل بالایی در برابر دما و شعله دارند. پوشش کاغذی این نوع گچ بورد ها نیز با رنگ قرمز شناسایی می‌شود. این نوع گچ بوردها برای مناطق حساس و خطرناک در ساختمان نظیر فضای فروش، پله‌های فرار، سالن‌های جلسات و … مناسب هستند.

درای وال مقاوم در برابر رطوبت و آتش:

این نوع درای وال شامل صفحات گچی روکش دار هستند که هم دارای الیاف فایبر گلاس و هم دارای مواد مقاوم در برابر رطوبت هستند. پوشش کاغذی این نوع گچ بوردها نیز با رنگ آبی شناسایی می‌شود.

گچبرگ فویل‌دار:

این نوع گچ بوردها شامل صفحات گچی روکش دار هستند که در سطح پشت آنها لایه‌ای از فویل آلومینیوم قرار داده شده است. این لایه باعث افزایش عایق‌بودن حرارتی و صدای صفحات گچی می‌شود. این نوع درای وال برای مناطق سرد و بادی مناسب هستند.

گچ بورد مقاوم در برابر ضربه:

گچ بورد مقاوم در برابر ضربه یک نوع گچ بورد است که با الیاف شیشه یا سلولز، الیاف پلی‌پروپیلن و فولاد تقویت شده است و مقاومت فشاری و کششی بالایی دارد. این نوع گچ بورد می تواند به خوبی در برابر ضربات، خم شدن و پارگی مقاومت کند و مناسب برای استفاده در مناطقی باشد که به آسیب فیزیکی حساس هستند.

گچ بوردهای تخصصی:

گاهی اوقات نیازهای خاص پروژه‌های ساختمانی باعث می‌شود که درای وال های معمولی نتواند پاسخگو پروژه باشند. در این موارد، گچ برگ تخصصی می‌تواند راه حل مناسبی باشد. گچبرگ تخصصی، درای والی است که با افزودن مواد اضافی به ترکیب آن، خصوصیات خاصی به دست می‌آورد. درای وال تخصصی به کسانی که در پروژه‌های ساختمانی خود نیاز به رعایت استانداردهای خاص دارند، توصیه می‌شود.

فرایند نصب گچبرگ یا دیوار گچی

در ادامه ما به شما توضیح می دهیم که چگونه دیوار گچی را به راحتی و با کیفیت بالا نصب کنید. برای نصب دیوار گچی به ابزارهای زیر نیاز دارید:

• انبردست
• پیچ‌گوشتی
• اره
• چسب گچبرگ
• تسمه گچبرگ
• مسطره
• خودکار
• پرزگیر

مراحل نصب گچبرگ یا دیوار گچی شامل مراحل زیر است:

1. آماده‌سازی سطح: قبل از نصب گچ برگ باید اطمینان حاصل کنید که سطح زیرسازی مناسب و صاف باشد. اگر سطح دارای ناهمواری، ترک، رطوبت یا آلودگی باشد، باید آن را تعمیر و تمیز کنید. همچنین باید فاصله مناسب بین قاب‌های فلزی یا چوبی را رعایت کنید. برای سقف‌ها فاصله بین قاب‌ها باید حداکثر 40 سانتی‌متر و برای دیوارها حداکثر 60 سانتی‌متر باشد.

2. دستورالعمل‌های نصب دیوار گچی: بعد از آماده‌سازی سطح، مرحله به مرحله به نصب دیوار گچیمی‌پردازید. اولین قدم برش گچ بورد به اندازه مورد نظر است. برای این کار می‌توانید از اره، خودکار و مسطره استفاده کنید. با خودکار خط کشیده و با اره از روی خط برش می‌زنید. سپس با فشار دادن به دو طرف گچبرگ، آن را شکسته و با انبردست لایه پشت آن را جدا می‌کنید. دقت کنید که لبه‌های گچ بورد صاف و تمیز باشند. دومین قدم اتصال گچ بورد به قاب فلزی یا چوبی است. برای این کار می‌توانید از پیچ‌گوشتی و پیچ خودبر استفاده کنید.

پیچ خودبر را در فاصله حدود 20 سانتی‌متر از هم و در نقطه وسط قاب فرو می‌کنید. دقت کنید که سر پیچ به طور کامل در دیوار گچی فرو رود و سطح آن صاف باشد. سومین قدم تسریع و ترتیب دیوار گچی است. برای این کار می‌توانید از تسمه و چسب استفاده کنید. تسمه را بر روی اتصالات قرار داده و با چسب به آنها محکم می‌کنید. سپس با پرزگیر اضافه‌های چسب را از سطح گچبرگ پاک می‌کنید. این کار باعث می‌شود که اتصالات بی‌درز و سطوح صاف شوند.

3. تکنیک‌های چسباندن و اجرای دیوار گچی: برای اتصالات بی‌درز و سطوح صاف، می‌توانید از تکنیک‌های چسباندن و اجرای دیوار گچی استفاده کنید. برای چسباندن، می‌توانید از چسب ، تسمه ، پرزگیر و کاغذ سنباده استفاده کنید. برای اجرا، می‌توانید از ملات گچبرگ، قلمو، پرزگیر و کاغذ سنباده استفاده کنید. برای هر دو تکنیک، مراحل زیر را دنبال کنید:

– اولاً، سطح دیوار گچی را تمیز و خشک کنید.

– دوماً، با استفاده از قلمو، لایه نازکی از چسب یا ملات را بر روی اتصالات بمالید.

– سوماً، با استفاده از تسمه ، اتصالات را پوشش داده و با قلمو فشار دهید تا به خوبی به هم بچسبند.

– چهارماً، با استفاده از پرزگیر، اضافه‌های چسب یا ملات را از سطح دیوار گچی جدا کنید.

– پنجماً، منتظر شوید تا چسب یا ملات خشک شود.

– ششماً، با استفاده از کاغذ سنباده، سطح دیوار گچی را صاف و هموار کنید.

4. نکاتی برای نصب کارآمد: برای نصب کارآمد و جلوگیری از چالش‌های متداول، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

– تعیین ابعاد و تعداد لازم دیوار گچی بر اساس سطح دیوار یا سقف. برای این منظور، مساحت دیوار یا سقف را با ضرب طول در عرض به متر مربع بدست آورید. سپس تقسیم کنید بر مساحت هر ورق گچ بورد که معمولاً ۱۲۰×۲۴۰ سانتی‌متر است. نتیجه حاصل تعداد لازم ورق‌های گچی است. بهتر است در هنگام خرید، حدود ۱۰ درصد بیشتر از تعداد لازم را تهیه کنید تا در صورت شکستن یا خطا در برش، جایگزین داشته باشید.

– تعیین فاصله مناسب بین ورق های گچی: برای جلوگیری از ترکیدگی، خم شدن و شکافتگی گچ بوردها، لازم است که فاصله مناسب بین آنها را حفظ کنید. به طور کلی، فاصله بین دیوار گچی در دور دست نباید کمتر از 3 میلی‌متر و در نقطه وسط نباید بیشتر از 5 میلی‌متر باشد. همچنین باید از پرکننده‌های مناسب برای پوشاندن فضای خالی بین گچ بورد ا استفاده کرد.

– هنگام برش هر ورق گچی، دقت کنید که لایه پشت آن را به طور کامل جدا نکنید. در غیر این صورت، ممکن است لبه‌های آن شکسته شود.

– نصب قاب فلزی یا چوبی بر روی دیوار یا سقف به عنوان پایه نصب گچ بورد. قاب فلزی شامل قطعات U شکل و C شکل است که به صورت عمودی و افقی با هم پیچ و مهره متصل می‌شوند. قاب چوبی شامل تیرچه‌های چوبی است که با استفاده از میخ و پانچ به هم متصل می‌شوند. فاصله بین قطعات قاب باید حدود ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر باشد.

– هنگام اتصال دیوار گچی به قاب فلزی یا چوبی، دقت کنید که پیچ خودبر را در نقطه مناسب فرو نکنید. در غیر این صورت، ممکن است سطح ورق های گچی ترک بخورد یا شکل زشتی بگیرد.

– نقاشی این دیوارهای پیش ساخته با استفاده از رنگ مناسب. قبل از نقاشی، باید سطح دیوار گچی را با آستر زیرپوش پوشش دهید تا جذب رطوبت و رنگ را کم کند. سپس با استفاده از قلم مو، رولر یا پاشش هوای فشرده، رنگ مورد نظر خود را روی ورق گچی اعمال کنید. بسته به نوع و کیفیت رنگ، ممکن است نیاز به چند لایه نقاشی باشد.